W ostatnich dniach w Polsce coraz głośniej mówi się o rosnącej roli sztucznej inteligencji w muzyce. Dyskusja przyspiesza, a emocje w branży nieustannie rosną. Tymczasem – jak zauważa Sebastian Bujak, właściciel wytwórni Fonobo – „to nie jest moment na moralną panikę, lecz na spokojne uporządkowanie zasad gry”.

Rynek nie potrzebuje wojny z AI. Potrzebuje uczciwości.

– AI nie jest wrogiem muzyków. Wrogiem jest chaos – mówi Sebastian Bujak. Dodaje: – Od lat pracujemy z narzędziami, które automatyzują proces twórczy: samplami, autotune’em, bibliotekami brzmień. To, co dziś nazywamy „AI”, jest kolejną, bardziej zaawansowaną wersją tego samego trendu. Z tą różnicą, że radykalnie obniża koszt krańcowy produkcji i skaluje się w tempie, z którym rynek wcześniej nie miał do czynienia.

Właściciel Fonobo dostrzega jednak trzy realne zagrożenia dla rynku. Pierwszy z nich to decepcja – podszywanie się pod artystów, klony głosów i wprowadzanie słuchaczy w błąd. Drugim są spam i fraud, czyli masowe generowanie treści przy minimalnym koszcie krańcowym oraz manipulowanie statystykami odtworzeń, co bezpośrednio wypacza mechanizmy dystrybucji i monetyzacji. A trzecim zanikanie widoczności twórców. Gdy platformy są zalewane treścią bez kosztów produkcji, tracą ci, którzy tworzą autorsko, inwestując czas i pieniądze.

– To nie jest pytanie o to, czy AI tworzy sztukę. To pytanie o to, czy system pozostanie sprawiedliwy dla ludzi, którzy muzykę traktują poważnie – mówi wprost Sebastian Bujak.

Osobna kategoria dla AI? „Sztywna kategoria nie ma sensu”

W debacie regularnie powraca pomysł tworzenia na platformach streamingowych oddzielnej kategorii „AI Music”. Właściciel wytwórni widzi jednak poważny problem.

– To brzmi świetnie, dopóki nie zapytasz: co dokładnie uznamy za AI?” – zadaje pytanie Bujak. Dodaje: – Jeżeli tekst jest pisany przez człowieka, ale wokal wygenerowany – to już AI? A jeśli człowiek śpiewa, ale melodię przygotował model? A co z zaawansowanymi pluginami, które podpowiadają progresje akordów? Świat hybryd będzie normą, więc sztywna kategoria nie ma sensu. Tym bardziej że nawet najbardziej zaawansowane systemy wykrywania AI działają probabilistycznie i popełniają błędy, co czyni je słabym fundamentem dla binarnych podziałów rynkowych.

Zamiast tego właściciel Fonobo proponuje model trzyfilarny. Po pierwsze: transparentność, czyli jasne oznaczanie, że utwór zawiera elementy wygenerowane, bez udawania „ludzkiej” produkcji. Po drugie: twarda polityka antypodszywania i antyfraudowa – szybkie zdejmowanie treści klonujących głosy lub manipulujących systemem. Po trzecie: pozytywne premiowanie zweryfikowanej, autorskiej twórczości, bez sztucznego ustalania procentów „ile AI to za dużo” i bez arbitralnych progów technologicznych.sztucznego ustalania procentów „ile AI to za dużo”.

AI zostaje – teraz trzeba ustalić zasady

Według Sebastiana Bujaka rynek stoi przed momentem przełomowym. Duże platformy, takie jak Spotify czy Deezer, już wprowadzają systemy wykrywania generatywnego spamu oraz polityki anty-impersonacyjne. To sygnał, że branża idzie w stronę ucywilizowania narzędzi, a nie ich blokowania.

– Nie cofniemy technologii, ale możemy zadbać o to, żeby to była przyszłość uczciwa, przejrzysta i sensowna dla twórców – podkreśla Sebastian Bujak. Dopowiada: – AI nie zabije muzyki. Zabije ją brak przejrzystości i zalew treści generowanych wyłącznie pod monetyzację, w którym zaufanie odbiorców i porównywalność pracy twórców przestają mieć znaczenie. O to musimy walczyć.

Przy okazji polecamy felieton naszego redakcyjnego kolegi Sebastiana Skajnowskiego: „Pokrzywdzony jak artysta. Raperzy walczą z AI – proszę się ustawić po zapomogę”.

Jakiś czas temu byliśmy świadkami sprzedaży katalogu przez Sentino za 2.7 mln zł z przeniesieniem praw autorskich, czyli stracił on kontrolę nad swoją twórczością. Tymczasem The Weeknd dopiął jedną z największych transakcji katalogowych w historii współczesnej muzyki. Umowa z Lyric Capital jest wyceniana na co najmniej 1 mld dolarów, ale to nie jest klasyczna sprzedaż – Abel Tesfaye zachowuje pełną kontrolę kreatywną nad swoją muzyką.

Według Variety, The Weeknd zawarł strategiczne partnerstwo z Lyric Capital Group, obejmujące jego katalog muzyczny od początku kariery do 2025 roku. Kluczowy punkt – artysta nie sprzedał praw, lecz pozostał współwłaścicielem i udziałowcem przedsięwzięcia. Jego zespół zachowuje pełną kontrolę nad wydawnictwami, zarówno w zakresie publishingu, jak i masterów.

– Od początku spotkania było jasne, że Abel nie zamierza sprzedawać swojego katalogu. Chciał bardziej innowacyjnego i kreatywnego podejścia do partnerstwa – mówi przedstawiciel artysty.

– Zbudowaliśmy nowy model biznesowy, w którym Abel i jego zespół mają swobodę realizowania swojej wizji artystycznej, posiadając pełnię praw – zarówno wydawniczych, jak i do nagrań. Ta umowa wyznacza nowy standard kontroli i udziału artysty – dodaje.

To nie sprzedaż, tylko model premium

Transakcja dotyczy wyłącznie katalogu do 2025 roku – przyszłe wydawnictwa są wyłączone z umowy. The Weeknd nadal współpracuje z XO/Republic/Universal Music Group, a administracją publishingu zajmuje się Universal Music Publishing Group. Ze względu na nietypową konstrukcję porozumienia nie da się policzyć klasycznego mnożnika tantiem.

Mimo to Billboard i Bloomberg wcześniej szacowały wartość aktywów na minimum 1 mld dolarów, przy rocznych wpływach rzędu 55 mln dolarów netto. To dawałoby mnożnik na poziomie około 18,2. Nie jest też jasne, czy w pakiet wchodziły dodatkowe źródła przychodów, takie jak merch czy trasy koncertowe.

Elitarne grono miliarderów od katalogów

Jeśli wyceny się potwierdzą, The Weeknd dołącza do wąskiego grona artystów z katalogami wartymi ponad miliard dolarów. W 2024 roku Queen sprzedali swoje mastery Sony za 1,27 mld dolarów, a katalog Michaela Jacksona został wyceniony na 1,25 mld przy sprzedaży 50 proc. udziałów.

Skala Weeknda to nie teoria. Ponad 120 mln słuchaczy miesięcznie na Spotify i trasa After Hours Til Dawn Tour z wpływami przekraczającymi 1 mld dolarów – rekord wśród solowych artystów męskich.

Pierwszy taki model sprzedażowy na rynku

Ross Cameron, współzałożyciel Lyric Capital, powiedział: – Od pierwszego spotkania było jasne, że siedzimy przy stole z ludźmi, którzy zmienią sposób myślenia artystów o ich dorobku i dziedzictwie. To partnerstwo jest pierwszym takim modelem na rynku.

– Tworzymy struktury przyjazne artystom i ta umowa pokazuje to na najwyższym poziomie z największym artystą na świecie – dodał Rich Garzia.

Warto dodać, że jeszcze przed tą transakcją 50 proc. praw wydawniczych The Weeknda należało do Chord Music Partners, wspieranych przez Universal Music Group i Dundee Partners. Lyric Capital posiada także Spirit Music Group i katalogi m.in. Tima McGrawa czy Jasona Aldeana.

Nas ujawnia, że Eminem odrzucił propozycję współpracy na jego albumie „Life Is Good” z 2012 roku. Choć obaj raperzy uważani są za legendy, ich współprac mieliśmy jak na lekarstwo.

Nas, promując wspólny projekt „Light-Years” z DJ-em Premierem, wspomniał o tym, jak próbował zaprosić Eminema do współpracy na swoim utworze „Daughters”. Slim odmówił, tłumacząc, że temat córek jest dla niego zbyt wrażliwy.

– Wysłaliśmy mu utwór 'Daughters’, a Eminem powiedział: 'Dziękuję, ale obiecałem mojej córce, że nie będę już nagrywał piosenek o córkach, ponieważ to wrażliwy temat po wszystkich moich utworach – mówi Nas.

Choć ich współprace są nieliczne, raperzy darzą się wzajemnym szacunkiem. Pierwsze ich spotkanie miało miejsce przy utworze „The Cross” z 2002 roku z albumu God’s Son, który został wyprodukowany przez Eminema. Dopiero cztery lata temu, w 2021 roku, obaj panowie po raz pierwszy wspólnie rapowali w jednym kawałku „EPMD 2” z albumu Nasa i Hit-Boya King’s „Disease II”.

W wywiadzie z The New York Times w 2023 roku Eminem mówił o wpływie albumu Nas’a Illmatic na jego rozwój jako rapera:

– Pamiętam, jak The Source dało Illmatic pięć mikrofonów [idealną ocenę]. Znałem już Nas’a z ‘Live at the Barbeque’ z Main Source, bo jego wers na tym utworze to jeden z najbardziej klasycznych wersów w historii hip-hopu. Ale pomyślałem: 'Pięć mikrofonów? Zobaczmy, co to jest.’

Marshall podkreślił, że album Nas’a inspirował go przez długi czas.

Poznański raper kolejny teraz pokazuje, po której stronie politycznej barykady się odnajduje. W mocnych słowach skomentował film Włodzimierza Czarzastego.

Nowy lider Lewicy ma duże aspiracje polityczne i po obsadzeniu go na fotelu marszałka, zaczyna coraz mocniej rozpychać się łokciami. Czarzasty poinformował w krótkim nagraniu, że 17 grudnia sejm będzie próbował odrzucić prezydenckie veto w sprawie tzw. ustawy łańcuchowej. W komentarzach pod nagraniem udzielił się Rychu:

– Ch*j ci w d*pę czerwony nygusie – napisał raper.

Krótki, lecz dosadny wpis lidera Slums Attack spotkał się z dużym uznaniem wśród komentujących i zebrał blisko 1 tys. reakcji.

Peja dał do zrozumienia, że zgadza się z decyzją Karola Nawrockiego, który odrzucił ustawę i zaproponował własny projekt. – Weto, bo kojce wielkości małego miejskiego mieszkania to absurd – podsumował jednym zdaniem Zbigniew Bogucki, Szef Kancelarii Prezydenta.

Kendrick Lamar przerwał koncert, żeby odśpiewać „Sto lat” 9-letniej fance. Raper porwał kilka tysięcy osób do wspólnego śpiewania i zrobił dziewczynce urodzinowy moment, którego nie da się kupić za żadne pieniądze.

13 grudnia w Australii Kendrick Lamar nagle uciął występ, gdy z tłumu dotarło do niego, że jedna z fanek obchodzi urodziny. Chodziło o 9-letnią Kalinę Fowler, która próbowała przekrzyczeć publikę. Jak sama później opisała sytuację w rozmowie z ABC Canberra:

– Krzyczałam, że mam urodziny, a Kendrick mnie usłyszał i zatrzymał się w połowie utworu. To było najlepsze przeżycie w życiu – to mój pierwszy koncert w ogóle.

Raper wspólnie z fanami wspólnie wykonali „Happy Birthday”, po czym K.Dot podpisał i wręczył dziewczynce czapkę pgLang. Młoda fanka nie kryła emocji, ocierała łzy, a tłum zareagował gromkimi brawami.

Po koncercie część osób chciała odkupić czapkę od dziewczynki.

– Ludzie tak bardzo chcieli moją czapkę, że próbowali mi dawać za nią pieniądze. Powiedziałam, że ona jest bezcenna i zachowam ją do końca życia. Nikomu nie pozwolę jej dotknąć – stwierdziła.